HỘI CHỨNG ỐNG CỔ TAY: NGUYÊN NHÂN, BIỂU HIỆN VÀ ĐIỀU TRỊ
1. Tổng quan Hội chứng ống cổ tay
Hội chứng ống cổ tay rất thường gặp, ngày nay số người mắc hội chứng này đang tăng lên do nhu cầu công việc có sử dụng nhiều tới độ linh hoạt, tỉ mỉ và lặp đi lặp lại của cổ tay ngày càng nhiều. Mặc dù chưa có thống kê chính thức về tỷ lệ mắc hội chứng này, nhưng tại Mỹ các thống kê cho thấy, hàng năm khoảng 50/1000 người mắc bệnh lý cổ tay, ở nhóm nguy cơ cao tỷ lệ này có thể lên tới 500/1000.
Hội chứng ống cổ tay là tình trạng dây thần kinh giữa bị chèn ép khi đi ngang qua ống cổ tay, hậu quả là gây viêm, đau, tê, giảm hoặc mất cảm giác, thậm chí gây teo cơ , yếu cơ, giảm chức năng vận động của vùng bàn tay thuộc chi phối của dây thần kinh giữa.
Về giải phẫu, thần kinh giữa đi chung với những gân cơ gấp của các ngón tay trong ống cổ tay. Ống cổ tay được tạo bởi mạc giữ gân gấp và các vách chung quanh là bờ của các xương cổ tay.
Chính vì nằm trong một cấu trúc không co giãn được nên khi có sự tăng thể tích của các gân gấp bị viêm (hay các tư thế gấp duỗi cổ tay quá mức và thường xuyên) thì sẽ tạo một lực chèn ép lên các mạch máu nuôi nhỏ đi sát bên dây thần kinh, gây ra tình trạng thiểu dưỡng.
Tăng áp lực trong ống cổ tay dẫn đến rối loạn dẫn truyền sợi trục và thiếu máu màng ngoài của dây thần kinh. Lâu dần gây các triệu chứng lâm sàng tổn thương dây giữa.
2. Nguyên nhân gây hội chứng ống cổ tay
Có nhiều nguyên nhân gây hội chứng ống cổ tay, trong đó thường gặp như công việc vận động cổ tay nhiều, chấn động rung do dụng cụ cầm tay, thoát vị bao hoạt dịch khớp cổ tay, viêm - xơ hóa các dây chằng vùng cổ tay,…. hội chứng ống cổ tay còn hay gặp trong các chứng viêm đa dây thần kinh do đái tháo đường,, nhiễm độc rượu mạn tính.
Hội chứng ống cổ tay gây đau tay khi sử dụng máy tính
Theo ghi nhận, phụ nữ có nguy cơ mắc hội chứng ống cổ tay cao gấp ba lần so với nam giới, điều này có thể do phụ nữ có đường hầm ống cổ tay nhỏ hơn. Thay đổi nội tiết tố trong thai kỳ có thể gây sưng viêm các thành phần trong ống cổ tay. Ngoài ra, sau tổn thương cổ tay như: tình trạng viêm khớp, dây chằng, viêm đơn dây, đa dây thần kinh hay cả các chấn thương cổ tay như trật khớp, gãy xương làm thay đổi không gian trong ống cổ tay.
Do đó, các nghiên cứu cho thấy phụ nữ ở tuổi trung niên, những người làm các nghề phải vận động cổ tay nhiều như: tài xế, thợ cắt tóc, thu ngân, đánh máy,… có tỉ lệ cao mắc tình trạng này.
3. Biểu hiện khi mắc hội chứng ống cổ tay
Khi mắc hội chứng ống cổ tay người bệnh thường có biểu hiện tê, ngứa ran và đau chủ yếu ở ngón cái, ngón trỏ, ngón giữa và ngón đeo nhẫn. Tình trạng nặng hơn vào ban đêm. Ngoài ra, người bệnh còn có cảm giác "kim châm" ở tay, cảm giác sưng ở ngón tay; cảm giác đau và ngứa ran có thể lan lên phần cẳng tay và vai. Tay người bệnh yếu, khó cầm nắm đồ vật hoặc cài cúc áo, sử dụng điện thoại…
HÌnh ảnh tổn thương do hội chứng ống cổ tay
4. Chẩn đoán và điều trị hội chứng ống cổ tay
Để chẩn đoán hội chứng ống cổ tay. Chủ yếu dựa vào lâm sàng nhưng để chẩn đoán chính xác các bác sĩ sẽ chỉ định các xét nghiệm cận lâm sàng như: Siêu âm cổ tay, đo dẫn truyền điện thần kinh, X- quang cổ tay... Ngoài chẩn đoán bệnh thì kết quả chẩn đoán sẽ cho biết hội chứng ống cổ tay ở giai đoạn nào và loại trừ các bệnh lý khác ở cổ tay cũng gây đau tương tự hoặc tìm nguyên nhân của hội chứng ống cổ tay.
Về điều trị hội chứng ống cổ tay. Tùy thuộc vào từng cá nhân, giai đoạn bệnh mà các bác sĩ sẽ chỉ định biện pháp điều trị phù hợp. Với nguyên tắc điều trị hội chứng ống cổ tay gồm:
- Dùng nẹp cổ tay để tránh các cử động lặp lại nhiều lần của cổ tay và sử dụng cho những bệnh nhân có nghề nghiệp phải cử động cổ tay nhiều.
- Sử dụng các thuốc kháng viêm NSAIDs hay tiêm corticoide tại chỗ để giảm đau và điều trị các bệnh lý kết hợp (nếu có) gây nặng thêm tình trạng viêm ống cổ tay. Ngoài ra người bệnh cần tập vật lý trị liệu ở giai đoạn nhẹ. Mục tiêu là tăng tuần hoàn của bàn tay và cổ tay, làm giảm phù và kích thích các mô mềm khỏe hơn (các cơ, các dây chằng và các gân). Nhờ đó làm giảm các triệu chứng của bệnh lý hội chứng ống cổ tay.
- Chỉ định phẫu thuật cho người bệnh ở giai đoạn nặng, có dấu hiệu rối loạn cảm giác, teo cơ hoặc đã điều trị nội khoa nhiều tháng mà tình trạng bệnh không thuyên giảm.
Lời khuyên thầy thuốc
Hội chứng ống cổ tay rất hay gặp trong thực tế lâm sàng, để phòng bệnh chúng ta cần lưu ý đến tư thế khi làm việc như: Giữ cho bàn tay trên cùng mặt phẳng với cẳng tay; Không nắm dụng cụ quá mạnh; Không gõ bàn phím quá mạnh; Đổi tay nếu có thể được; Nghỉ thư giãn mỗi 15-20 phút; Giữ tay ấm; Không gối đầu trên tay khi ngủ; Thư giãn, tránh căng thẳng.
Nếu phát hiện những dấu hiệu của hội chứng ống cổ tay, cần đến cơ sở y tế để được khám và điều trị sớm để dự phòng biến chứng. Việc chẩn đoán đơn giản, nhanh gọn bằng các xét nghiệm phù hợp. Ðiều trị sớm giúp phục hồi nhanh chóng, nếu để muộn có thể teo cơ và hạn chế vận động bàn tay.
5 Chỉ định và cách thực hiện châm cứu hội chứng ống cổ tay
Tìm hiểu về liệu pháp châm cứu hội chứng ống cổ tay, nhiều bác sĩ cho biết, không phải trường hợp bệnh nhân nào cũng có thể thực hiện châm cứu chữa hội chứng ống cổ tay. Phương pháp này chỉ được sử dụng với các bệnh nhân cụ thể gồm người có cơ địa suy yếu, sức đề kháng kém,suy nhược cơ thể , phụ nữ đang mang thai, người mệt mỏi,... Châm cứu cũng không áp dụng châm vào các huyệt bị viêm nhiễm, lở loét da,...
Khi thực hiện châm cứu hội chứng ống cổ tay, bác sĩ cần vệ sinh sạch sẽ vùng da châm cứu và kim châm để đảm bảo không gây nhiễm trùng vết thương, viêm nhiễm, lây truyền bệnh truyền nhiễm. Các huyệt thường được châm cứu gồm huyệt Nội quan, Đại lăng là một số huyệt khác như Lao cung, Thiếu phủ, Trung chữ, Hợp cốc, Ngư tế, Bát tà,...
6 Lưu ý khi thực hiện châm cứu hội chứng ống cổ tay
Mặc dù có độ an toàn, lành tính khá cao nhưng châm cứu điều trị hội chứng ống cổ tay cũng tồn tại một số rủi ro không mong muốn như nhiễm trùng, tổn thương mạch máu,... nếu áp dụng không đúng cách và không đảm bảo yếu tố vệ sinh khi thực hiện.
Nhằm hạn chế tác dụng phụ nêu trên và tăng cường hiệu quả chữa bệnh, giảm đau nhức bàn tay, cổ tay,... người bệnh cần tuân thủ một vài điều dưới đây.
- Hạn chế tối đa lật cổ tay, xoay cổ tay quá mức trong quá trình sinh hoạt, làm việc sau khi châm cứu.
- Tránh chơi thể thao như cầu lông, bóng bàn,... đòi hỏi cổ tay vận động nhiều làm tăng cao nguy cơ chấn thương, hội chứng ống cổ tay nặng hơn.
- Bệnh nhân có bệnh nền như đái tháo dường , bệnh tim mạch, viêm khớp cổ tay,... cần tham khảo ý kiến bác sĩ và kiểm soát bệnh nền trước khi thực hiện châm cứu hội chứng ống cổ tay.
- Nên bổ sung thêm nhiều vitamin B, nhất là vitamin B6, canxi, magie,... qua chế độ ăn vì đây là những chất rất tốt cho hệ thần kinh.
